Kancelaria notarialna nieodłącznie kojarzy się m.in. z możliwością sporządzenia testamentu notarialnego. Taka forma wyrażenia ostatniej woli jest bardzo popularna, ze względu na korzyści, jakie daje. Testament notarialny jest sformułowany jasno i precyzyjnie, a jego ważność i zawarte w nim zapisy są niezwykle trudne do podważenia. Pomoc notariusza przy pisaniu testamentu pozwala na skorzystanie ze szczególnych rozwiązań np. zapisu windykacyjnego.
Dziedziczenie testamentowe
Sporządzenie testamentu daje możliwość swobodnego rozporządzenia swoim majątkiem i umożliwia zmianę zasad, na jakich odbywa się dziedziczenie ustawowe. Dzięki testamentowi można przekazać wybrane posiadane dobra lub prawa określonym osobom, również takim, które nie są najbliższymi krewnymi i w innym przypadku nie byłyby uprawnione do dziedziczenia. By zyskać pewność, że spisany testament będzie ważny, zostanie ujawniony po śmierci testatora, a jego zapisy będą wykonane trzeba jednak zadbać zarówno o jego właściwą formę, jak i treść – wyjaśnia przedstawiciel Kancelarii Notarialnej Ewy Teleman – Bajer, która oferuje pełen zakres usług notarialnych.
Obowiązujące przepisy kodeksu cywilnego stanowią, że pozostawiony majątek może być odziedziczony albo na drodze dziedziczenia ustawowego, albo testamentowego. W pierwszym przypadku pozostawiona masa spadkowa jest dzielona między żyjących krewnych, w zależności od ich stopnia pokrewieństwa ze zmarłym. W pierwszej kolejności spadek przypada w równych częściach małżonkowi oraz dzieciom spadkodawcy. Jeśli zmarły nie ma dzieci, dziedziczą po nim małżonek i rodzice. W razie, gdy jedno lub oboje rodziców nie dożyło otwarcia spadku, ich część przypada rodzeństwu osoby zmarłej albo ich dzieciom czy wnukom. Kiedy zmarły nie ma rodzeństwa, a jego rodzice nie żyją, majątek przypada w całości małżonkowi. Jeśli spadkodawca nie miał małżonka, spadek przechodzi na własność jego dziadków lub ich zstępnych. W przypadku, gdy nie ma takich osób, masa spadkowa przypada dzieciom małżonka. Gdy żaden z wymienionych krewnych nie żyje, majątek przypada gminie, w której mieszkał zmarły.
Jeśli spadkodawca zdecyduje się na spisanie testamentu, ma możliwość nie tylko zmiany proporcji majątku przypadającego poszczególnym osobom na mocy dziedziczenia ustawowego, ale również na wprowadzenie do grona spadkobierców dowolnych osób, a także wyeliminowania z grona powołanych do spadku tych krewnych, którzy dziedziczyliby na drodze ustawowej. Warto jednak pamiętać, że w przypadku pominięcia w testamencie małżonka, rodziców lub swoich dzieci, wnuków lub prawnuków prawo daje im możliwość wystąpienia do dziedziczących na mocy zapisów testamentowych o zachowek o wartości połowy wysokości udziału, jaki przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym.
Z czym wiąże się sporządzenie testamentu notarialnego?
Testament może być sporządzony w różnych formach. Przepisy dopuszczają zarówno testament napisany własnoręcznie, jak i testament notarialny, a w niektórych przypadkach związanych z ryzykiem nagłej śmierci również testamenty szczególne. Testament odręczny, inaczej holograficzny musi być napisany odręcznie i podpisany przez testatora. Nie istnieją żadne wymogi dotyczące tego, co musi się znaleźć w treści testamentu, powinien on jednak możliwie precyzyjnie wyrażać wolę spadkodawcy.
Z testamentami odręcznymi wiąże się jednak kilka problemów. Dotyczą one ujawnienia testamentu w momencie otwarcia spadku – testament taki może nie zostać odnaleziony, zostać zniszczony albo ukryty – a także użytych sformułowań i rozporządzeń, które jeśli nie zostaną napisane w sposób wystarczająco jasny, mogą budzić wątpliwości i powodować przyszłe spory między spadkobiercami. Zdarza się również, że testamenty odręczne są kwestionowane, np. przez wskazywanie, że testator nie był świadomy skutków swoich działań, podpisał dokument pod przymusem czy został wprowadzony przez kogoś w błąd.
Formą, która pozwala na uniknięcie tego rodzaju kłopotów, jest testament notarialny. Dokument tego rodzaju jest sporządzany przez notariusza, a na życzenie testatora informacja o jego sporządzeniu może się znaleźć Notarialnym Rejestrze Testamentów, eliminując ryzyko zatajenia faktu jego istnienia. Testament notarialny jest niemal niemożliwy do podważenia, ponieważ notariusz przy sporządzaniu dokumentu ma obowiązek sprawdzenia, czy osoba przystępująca do tej czynności ma pełną zdolność do czynności prawnych, a także jest w stanie rozpoznać znaczenie i następstwa podpisania dokumentu. Przy sporządzaniu testamentu notarialnego notariusz jest zobowiązany również do zweryfikowania czy spadkodawca nie działa pod przymusem lub w wyniku groźby.
Niewątpliwą korzyścią ze spisania testamentu notarialnego jest fakt, że notariusz, będąc kompetentnym prawnikiem, jest w stanie przełożyć wolę testatora na precyzyjne sformułowania, które nie będą dawały możliwości swobodnej interpretacji. Notariusz może również poinformować przystępującego do spisywania testamentu o możliwych do wykonania zapisach oraz ich rodzajach.
Sporządzenie testamentu w kancelarii notarialnej daje sposobność skutecznego skorzystania z możliwości przewidzianych przez przepisy i wydziedziczenia krewnych uprawnionych do zachowku. Przy udziale notariusza łatwiej również wskazać wykonawcę testamentu, przekazać w dokumencie odpowiednie polecenia, a także przekazać konkretne rzeczy na mocy zapisu windykacyjnego wybranej przez siebie osobie. Pomoc notariusza może też okazać się potrzebna przy właściwym sformułowaniu zapisu zwykłego, np. związanego z określonym warunkiem czy terminem.
Testament jest zwykle sporządzany w siedzibie kancelarii notarialnej. W szczególnych okolicznościach może być jednak spisany również w innym miejscu. Stanie się tak, wówczas gdy testator przebywa w szpitalu, placówce opiekuńczej bądź jego zaawansowany wiek albo stan zdrowia nie pozwala na dotarcie do kancelarii. Skorzystanie z takiej możliwości wiąże się z koniecznością uiszczenia dodatkowej opłaty, poza przewidzianą w taksie notarialnej maksymalną kwotą za samo sporządzenie dokumentu.
Najnowsze komentarze